Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Ułożyskowanie ślizgowe

  • Ułożyskowanie ślizgowe

    ułożyskowanie, w którym czop ślizga się w gnieździe łożyska, tzw. panewce. Metalowe łożyska – panewki – mogą być wykonane bezpośrednio w płycie mechanizmu lub utworzone z odrębnych panewek, tzw. tulejek łożyskowych. Dobra współpraca czopa z panewką zależy od materiałów i gładkości powierzchni tych elementów. Czopy są przeważnie stalowe. Panewki wykonuje się z miękkiego stopu, np. mosiądzu, brązu. W zegarkach i niektórych zegarach stosuje się bardzo odporne na zużycie panewki mineralne, tzw. łożyska kamienne (zob. kamień zegarkowy). Powierzchnie styku czopa i panewki powinny być starannie wygładzone i nasmarowane, aby zmniejszyć opory tarcia. Ułożyskowanie ślizgowe może być z czopem ruchomym (przekładnia napędu, chodu, zliczająca) lub z czopem nieruchomym (przekładnia wskazań, urządzenie naciągowe). Czopem nieruchomym może być wkręt szyjkowy – taki sposób ułożyskowania ślizgowego stosuje się do różnego rodzaju zapadek oraz dźwigni w stoperach.

  • Panewka (patrz: Ułożyskowanie ślizgowe)

  • Ułożyskowanie szwarcwaldzkie

    ułożyskowanie ślizgowe spotykane w dawnych zegarach typu szwarcwaldzkiego z drewnianymi szkieletami. Łożyskiem była mosiężna tulejka wtłoczona do otworu drewnianej płyty. Czopy, zwykle krótsze niż tulejka, miały kształt beczułkowaty, aby zabezpieczyć przed zakleszczeniem się czopa w łożysku na skutek kurczenia się lub pęcznienia drewnianego szkieletu.

  • Ułożyskowanie stożkowe

    ułożyskowanie ślizgowe, w którym czop opiera się na krawędzi nawiercenia gniazda dalszą częścią swej stożkowej powierzchni. Gniazdo łożyskowe dla czopa stożkowego jest zwykle wykonane w stalowej śrubie, nazywanej łożyskiem śrubowym.

  • Ułożyskowanie sprężyste balansu (antyszok)

    ułożyskowanie ślizgowe przeciwwstrząsowe balansu, stosowane w celu ochrony cienkich czopów przed złamaniem podczas silnych wstrząsów i uderzeń. Istnieje wiele rozwiązań konstrukcyjnych takich ułożyskowań... zobacz więcej

  • Ułożyskowanie kiełkowe

    ułożyskowanie ślizgowe, w którym koniec lekko zaokrąglonego czopa stożkowego pracuje w zaokrąglonym gnieździe stożkowym łożyska. Ułożyskowanie kiełkowe ma zastosowanie w budzikach popularnych do łożyskowania balansu.

  • Tulejka łożyskowa (panewka)

    oddzielnie wykonane z utwardzonego mosiądzu gniazdo łożyska ślizgowego (zob. ułożyskowanie ślizgowe). Tulejkę łożyskową wprawia się w wytarte otwory łożyskowe zegarów w celu usunięcia za dużych luzów. Rozróżnia się tulejki... zobacz więcej

  • Łożysko metalowe

    łożysko szeroko stosowane w mechanizmach zegarowych – prawie wszystkie osie przekładni oraz większość innych osi i wałków są ułożyskowane w łożyskach metalowych ślizgowych (zob. ułożyskowanie ślizgowe). Otwory łożyskowe są zwykle wykonane bezpośrednio w mosiężnych płytach mechanizmu – od zewnętrznej strony otwór łożyskowy jest zaopatrzony w nawiercenie stanowiące zagłębienie smarowe, które zapewnia utrzymanie się kropli smaru między jego powierzchnią a wystającym końcem czopa. W niektórych zegarach i budzikach gabinetowych stosuje się metalową tulejkę łożyskową, wciskaną do otworów w płytach.